Kapusta- właściwości zdrowotne

 KAPUSTA

Jest jednym z najbardziej wartościowych składników naszego jadłospisu, posiada wiele właściwości leczniczych.

W kapuście znajduje się przede wszystkim duża ilość witaminy C,  witaminy z grupy B, PP, K oraz wiele soli mineralnych, wapń, magnez, potas, fosfor, beta-karoten, kwas foliowy oraz jod. Sok z kapusty jest bogaty w cukier, białko oraz wapń. Dzięki dużej zawartości potasu ma silne działanie odwadniające.  Liście kapusty zawierają dużo błonnika, który pobudza ruchy robaczkowe jelit.  

Sok ze świeżych liści kapusty stosuje się w owrzodzeniach żołądka, dwunastnicy i jelit, w niedokrwistości, chorobach wątroby i pęcherzyka żółciowego. Regularne spożywanie soku z kapusty powoduje oczyszczenie organizmu, pobudza trawienie oraz polepsza pracę jelit. Kapusta spożywana na surowo odtruwa żołądek i górą część okrężnicy. Pobudza układ odpornościowy, zabija wirusy i bakterie. Działa przeciwnowotworowo.

Okłady z liści kapusty łagodzą stany zapalne  stawów, bóle reumatyczne, nerwobóle, są pomocne w owrzodzeniach i żylakach nóg, egzemach, łuszczycy i odmrożeniach.

Przymoczki nasączone sokiem ze świeżych liści leczą trądzik, wypryski skórne i liszaje.

Kiszona kapusta ma wiele zastosowań w dietetyce oraz wspomagająco w wielu dolegliwościach. Kapusta zawiera skrobię oraz cukry, które podczas kiszenia zamieniają się w konserwujący kwas mlekowy, dzięki czemu kiszona kapusta ma kwaskowaty smak.

Zawiera bardzo duże ilości witaminy C. Jest niezastąpiona podczas kuracji wyszczuplającej, wspomaga pracę żołądka i jelit, pobudza przemianę materii, oczyszcza krew.

Sok z kiszonej kapusty reguluje procesy trawienne, stymuluje rozwój bakterii w jelitach, zwiększa odporność organizmu.

 

Coś dla ciała :

Krem ze świeżym sokiem z kapusty- ujędrniający i oczyszczający:

5 g pszczelego wosku

20 g lanoliny

50 g olejku z awokado lub jojoby

40 g soku ze świeżej kapusty

½ naturalnego miodu

5 kropli olejku z melisy

Wosk i lanolinę umieścić w misce i podgrzewać w kąpieli wodnej do rozpuszczenia składników. Dodać olejek z awokado i podgrzać do temp 60°C.

Sok z kapusty podgrzać i rozpuścić w nim miód, przelać do naczynia z masą, całość mieszać kilka minut aż masa ostygnie. Wlać olejek z melisy.  Krem przechowywać w lodówce do ok. 3 tygodni.  

 

Czosnek-uprawa

 

Czosnek ( Allium sativum) 

jest byliną cebulową, należy do roślin z rodziny liliowatych.  Jest jednym z najbardziej wartościowych warzyw. Więcej o wartościach zdrowotnych czosnku ...

Czosnek preferuje ciepłe stanowisko, wiosną okryte folią lub włókniną. Gleba powinna być żyzna, ciepła, gliniasta lub piaszczysta, bogata w wapń, o odczynie neutralnym pH 6,5-7. Glebę kwaśną należy wcześniej zwapnować. Jesienią wprowadza się nawozy kompostowe lub organiczne.

Sadząc czosnek główkę rozłamuje się na części i każdy ząbek wkłada do ziemi na głębokość 5 cm, ostrą stroną do góry.  Sadzimy czosnki jesienią , przykrywając je warstwą ziemi 2 razy grubszą od ich średnicy.

Uprawa współrzędna

Czosnek dobrze rośnie z wieloma roślinami ,dzięki olejkom eterycznym i intensywnemu zapachowi odstrasza szereg szkodników i zapobiega chorobom grzybowym.

 z truskawkami - ogranicza występowanie szarej pleśni oraz roztocza truskawkowego

z marchwią i pietruszką -  zapach czosnku odstrasza połyśnicę marchwiankę, natomiast marchew chroni czosnek przed śmietką cebulanką

z pomidorem i ogórkiem – zapobiega chorobom wywołanym przez grzyby, odstrasza mszyce i inne szkodniki.

Nie zaleca się sadzić czosnku w towarzystwie warzyw strączkowych oraz kapustnych.

Choroby i szkodniki

Groźne są larwy śmietki cebulanki, nornice, krety.

Czosnek może być również atakowany przez rdzę, fuzaryjną zgniliznę cebul i fuzariozę.  Roślinom uprawianym w szklarniach zagrażają mszyce.  Więcej o  zwalczaniu szkodników przeczytasz tutaj.

Morwa

 

MORWA (Morus)

Morwa występuje w kilkunastu gatunkach, w Polsce uprawiana jest głównie morwa biała i czarna, a także rzadziej spotykana morwa Górska i morwa czerwona. Owoce morwy są bogate w cukry, często wykorzystywane są do wyrobu soków, dżemów, konfitur, a także wina. Mają działanie przeciwmiażdżycowe i obniżające poziom cukru we krwi. Sprzyjają odchudzaniu.

Morwa biała (Morus alba)

 to duży kulisty krzew lub drzewo, dorastające do 20 m wysokości. Kwiaty morwy są niepozorne, męskie i żeńskie, tworzące oddzielne, zielonkawe kwiatostany, rozwijają się jednocześnie z liśćmi. Owoce mają słodki, lekko mdły smak, przypominają z wyglądu jeżyny. Mają 2 cm długości i dojrzewają nierównomiernie od lipca do sierpnia spadając na ziemię.  Kolor dojrzałych owoców morwy białej zależy od ilości zawartych w niej antocyjanów. Owoce początkowo mają kolor biały, później zmieniają barwę na jasnoczerwoną, w pełni dojrzałe zaś są fioletowo-czarne.

 Morwa biała dobrze znosi przycinanie i może być wykorzystywana jako żywopłot lub szpaler.  Jest odporna na zanieczyszczenia, ma silny system korzeniowy.

Morwa odmiany Pendula ma silnie zwisające gałęzie, nieregularną, parasolowatą koronę.

Morwa czarna (Morus nigra)

to ładne, często pochyłe drzewko z ciemnozielonymi, sercowatymi liśćmi, które jesienią zmieniają barwę na złotą. Ma grubsze liście i bardziej smaczne owoce niż morwa biała. Owoce są czarne, i nieco większe, osadzone na krótkich szypułkach. W Polsce gatunek ten może przemarzać.

UPRAWA 

Morwy lubią stanowiska ciepłe i słoneczne, dobrze rosną na lekkiej glebie z dużą zawartością próchnicy i wapnia. Dobrym stanowiskiem są miejsca przy ścianach od strony południowej. Morwy są samopylne.

Dawniej morwy uprawiano ze względu na liście stanowiące pokarm gąsienic jedwabnika.

Owoce morwy są ulubionym przysmakiem ptaków.

CHOROBY

Zamieranie gałęzi (rak)- spowodowane zakażeniem ran po cięciu lub uszkodzeniu przez wiatr.

 

 Szpinak to łatwe i wdzięczne w uprawie warzywo. A wypieki z zielonymi listkami szpinaku z własnego ogródka smakują niepowtarzalnie, są zdrowe  i ze względu na dużą zawartość magnezu polecane osobom znerwicowanym i zabieganym.

Paszteciki ze szpinakiem i fetą

SKŁADNIKI:

0,5 kg mąki

1 szkl. mleka

3 jaja

12 dag cukru ( 1/2 szkl)

100 g masła

50 g świeżych drożdży.

szczypta soli

drożdże pokruszyć i wymieszać z 1 łyżeczką cukru, zalać ok 0,5 szkl. dobrze ciepłego mleka, wymieszać i zostawić do wyrośnięcia. Kiedy rozczyn wyrośnie dodać go do mąki , wlać jaja roztarte z solą a następnie ubite z cukrem, roztopione masło, resztę mleka. Wyrobić ciasto i zostawić do wyrośnięcia.

FARSZ:

1 paczka mrożonego szpinaku 

1/2 opakowania serka feta

sól, pieprz

Szpinak rozmrozić, gotować na małym ogniu do całkowitego odparowania wody cały czas mieszając , dodać rozkruszoną fetę, doprawić do smaku.

Partię ciasta drożdżowego wyjąć na stolnicę i rozwałkować na prostokąt. Kroić w szerokie pasy, następnie w kwadraty i każdy kwadrat przekoić na dwa trójkąty. Smarować szpinakiem i zwijać w wałeczki kształtując rogaliki. Posmarować rozmąconym jajkiem, chwilę zostawić na blaszce, by podrosły i piec ok 20-30 min w temp 200 st C  

Pigwowiec i pigwa

 Te coraz bardziej popularne u nas rośliny są bardzo często ze sobą mylone. Pigwa jest drzewem natomiast pigwowiec –krzewem. Należą do tej samej rodziny różowatych (Rosaceae).

 

Pigwowiec (Chaenomeles)

Najbardziej popularne są trzy odmiany pigwowca: chiński, japoński oraz pośredni.

 Pigwowce osiągają od 0,4 do 2 m wysokości. Ich liście są gładkie, błyszczące, kwiaty bywają pomarańczowe ,czerwone, różowe lub białe. Kwitnie w kwietniu i maju. Ma rozłożyste pędy.

Owoce pigwowca są nieduże ,długości 4-7 cm, w smaku bardzo kwaśne i twarde, o intensywnym aromacie. Nie nadają się do bezpośredniego spożycia, ale wykorzystuje się je do sporządzania konfitur i nalewek.

Znakomitym  dodatkiem do herbaty jest syrop z owoców pigwowca.  Wystarczy drobno pokroić owoce, włożyć do słoika i zasypać obficie cukrem. Już na drugi dzień puszczą dużo pysznego soku bogatego w witaminy, który możemy dodać do herbaty zamiast cytryny. Dzięki zawartości witaminy C i składników mineralnych pigwowiec ma wiele właściwości zdrowotnych.

Uprawa pigwowca

Najlepszym stanowiskiem do uprawy pigwowców są miejsca słoneczne i ciepłe, ewentualnie lekki półcień.  Są krzewami mrozoodpornymi i dobrze znoszą zanieczyszczenia atmosferyczne.

Pigwowiec preferuje glebę suchą i bogatą w wapń, nie ma zbyt wielu wymagań, dobrze znosi nawet suszę.

Rozmnażanie pigwowca

Pigwowca można rozmnażać z półzdrewniałych sadzonek pobranych z tegorocznych odrostów. Sadzonki pobieramy, kiedy odrosty są jeszcze świeże i zielone, ale u nasady zaczynają brązowieć. Można też rozmnażać krzewy poprzez odkłady pionowe łodyg rośliny matecznej, zwane też kopczykowaniem. Sadzonki pozyskane w taki sposób zachowują wszystkie cechy rośliny, z której zostały pobrane. Kopczykowanie polega na obsypaniu ziemią nasady rośliny, która ma młode pędy. W kopcu należy utrzymywać stałą wilgotność.  Wiosną następnego roku kopce można odkryć, a nowe ukorzenione łodygi odciąć i przesadzić w nowe miejsce.  

Pigwowiec może być też rośliną prowadzoną w formie żywopłotu.

 

Pigwa pospolita (Cydonia Oblonga)

Pochodzi z Iranu, w Polsce może przemarzać. Osiąga do 4 m wysokości. Liście są ciemnozielone, bez połysku, na spodniej stronie gęsto owłosione. Kwiaty w kolorze białym lub białoróżowym, o średnicy ok. 3-5 cm.  Rozkwitają na początku maja.

Owoce pigwy o gruszkowatym kształcie są twarde i cierpkie, o dużej zawartości pektyn, dzięki temu wykorzystuje się je jako dodatek do różnych przetworów, marmolad i galaretek.

Uprawa pigwy

Pigwa wymaga zacisznego stanowiska i dość dużo ciepła. Jest rośliną samopylną, rośnie również z własnym systemem korzeniowym ( bez podkładki). Dzięki temu możemy oddzielić od niej silne odrosty korzeniowe i potraktować jako odrębne rośliny.  Pigwę można sadzić w pobliżu wody. Po posadzeniu należy ściółkować ziemię wokół drzewka, dopóki się nie rozrośnie.

Owoce należy pozostawić na drzewie do późnej jesieni. Przechowywać je w chłodnej, zabezpieczonej przed mrozem piwnicy lub szopie.

Szpinak - uprawa

 

Szpinak 

jest popularnym warzywem liściastym, o specyficznym smaku, jest wyśmienity zarówno gotowany jak i surowy. Świeże zielone listki są składnikiem wielu wykwintnych dań. Ze szpinaku można przyrządzić pyszne sałatki, koktajle, można dodawać go do farszu do pierogów, do ciast, zabarwiać ciasta, naleśniki i inne dania. Należy do najzdrowszych warzyw, jest polecany szczególnie dzieciom.

 

Przygotowanie gleby

Gleba pod wysiew szpinaku powinna być żyzna, głęboko spulchniona, zasobna w wodę, bogata w potas i fosfor, co bardzo sprzyja rozwojowi młodych roślin.

 

Uprawa

Szpinak jest rośliną długiego dnia, co znaczy, że lubi wybijać w pędy kwiatostanowe, szczególnie latem, gdy dni są długie, natomiast wczesną wiosną, jesienią i zimą rośnie bardziej równomiernie. 

Lubi słoneczne i widne stanowisko .

Rozróżnia się trzy terminy siewu szpinaku: wiosenny (w marcu), jesienny ( w sierpniu) i zimowy ( od początku do połowy września).  Wiosenny – zbierany jest na przełomie maja i czerwca, jesienny- od końca września do grudnia, zimowy – na przełomie kwietnia i maja.

Szpinak wysiewa się w rzędach o głębokości ok. 1-2 cm, w odstępach 20 cm.  Siewki przerywa się zostawiając rośliny w odstępach co 15 cm.  Umożliwi im to odpowiedni wzrost i zapobiegnie zbytniej utracie wilgoci.

Przy uprawie zimowej, od jesieni szpinak należy okryć włókniną lub niskim tunelem foliowym aby uniknąć przemarzania roślin.

Po szpinaku najlepiej uprawiać warzywa ciepłolubne - pomidory, paprykę, ogórki lub warzywa kapustne na jesienny zbiór.

Jako poplon szpinak wysiewamy po grochu, bobie, wczesnych warzywach kapustnych, wczesnej marchwi.

Szpinak najlepiej rośnie w drugim roku po oborniku, natomiast dobrze znosi wapnowanie, można glebę wapnować bezpośrednio przed siewem.

Z rośliny pozyskuje się młode zielone listki, które są najsmaczniejsze i najbardziej odżywcze. Aby pobudzić wzrost szpinaku regularnie przycinamy młode listki.  Im dłużej przetrzymany będzie szpinak na grządce, tym listki staną się bardziej twarde i mniej smaczne. Ważne też, by zbierać szpinak przed okresem kwitnienia.

Szpinak letni zbiera się odłamując od roślinki zewnętrzne młode listki. Za jednym razem można zebrać połowę liści. Latem, gdy szpinak szybko rośnie, można zbierać liście kilkakrotnie w ciągu miesiąca, dopóki nie zgorzknieją podczas kwitnienia. Można też odciąć całą rozetę u nasady liści i pozostawić w glebie korzenie, żeby odbiły z nich nowe pędy.  Podczas jesiennych zbiorów wycina się mniej liści niż latem.  

Szpinak Nowozelandzki (trętwian)

Należy do rodziny pryszczyrnicowatych i może zastąpić zwyczajny szpinak w okresie letnim. Ma grubsze, bardziej mięsiste liście, osadzone na płożących, rozgałęzionych łodygach dłg 1 m, które mogą być zbierane nieprzerwanie od czerwca do września.

Szpinak nowozelandzki sadzi się w rozstawie 60x40 cm ( na 1 m² umieszcza się maksymalnie 4 rośliny). Nasiona dość długo kiełkują dlatego najlepiej wykonać rozsadę. Na przełomie marca i kwietnia wysiać po 2-3 nasiona do doniczek o średnicy o 7 cm, na miejsce stałe wysadzać w drugiej połowie maja.  Bezpośrednio do gruntu można sadzić od kwietnia do połowy maja.

 

Szkodnik i choroby

Szpinak rzadko bywa atakowany przez szkodniki. Młode siewki są wrażliwe na wilgoć, w wyniku której mogą wystąpić choroby grzybowe oraz na mączniaka rzekomego szpinaku i wirusa mozaiki ogórka.

MĄCZNIAK RZEKOMY –stosować oprysk miedzianem

 

Tarta jabłkowa

 Pyszna  tarta jabłkowa z jabłek z własnego sadu.

SKŁADNIKI:

opakowanie ciasta francuskiego
5-6 jabłek najlepiej z czerwoną skórką
6 łyżek cukru pudru
sok z cytryny

KREM:

5 łyżek mąki
50 g cukru ( ok 3 łyżki)
250 ml śmietany kremówki
2 jaja
oraz 4-5 łyżek sklarowanego masła

Naczynie na tartę wysmarować masłem i wyłożyć ciastem francuskim. Podpiec ok 15 min w 200 st C
Resztę ciasta francuskiego pociąć na małe paski ok 1,5 cm.

Jabłka umyć ( nie obierać), pociąć na bardzo cienkie półplasterki tak, by skórka była na jednym brzegu.
Zagotować 300 ml wody z cukrem i sokiem z cytryny. Do wrzącego syropu wrzucać partiami  plasterki jabłek i blanszować ok 2 min. Wyjąć i odsączyć.
Paski ciasta francuskiego rozłożyć płasko i układać na nich plasterki jabłek tak, by lekko na siebie zachodziły.Zwinąć w różyczki

Przygotować krem:
Śmietanę ubić z cukrem , wbić jaja, wsypać mąkę, wymieszać. Wylać całość na podpieczony spód , na wierzchu ułożyć jabłkowe różyczki.
Polać sklarowanym masłem
Piec 20 min w 180 st C, potem jeszcze 10 min w 210 st C.